Gernikako Arbola
Gernikako Arbola

Guernica (bask. Guernika) - miasto na północy Hiszpanii, uważane za najstarszą stolicę Kraju Basków. Obecnie wchodzi w skład zespołu miejskiego Gernika-Lumo (hiszp. Guernica y Luno) zamieszkiwanego przez 15 571 mieszkańców (dane za 2004). Jest znane szeroko przede wszystkim z jego zbombardowania podczas wojny domowej w Hiszpanii.

Historia

Miasto Gernika powstało w 1366 jako osada handlowa, na skrzyżowaniu szlaków z Bermeo na wybrzeżu oceanu do Durango i z Bilbao do Lequeitio, nad estuarium rzeki Oka uchodzącej do Oceanu Atlantyckiego. W 1882 zostało połączone z sąsiednim Lumo, tworząc zespół Gernika-Lumo (Guernica y Luno). Gernika była tradycyjnym miejscem generalnych zgromadzeń baskijskich, odbywanych pod drzewem dębu nazywanym Gernikako Arbola i będącym symbolem wolności baskijskich; pod dębem w Gernice składali również przysięgę dochowania wolności baskijskich królowie Kastylii. Uschnięte drzewa zastępowane były i są nadal przez młode rośliny. Początki przemysłu w Gernice pojawiły się dopiero na początku XX wieku. W 1920 ludność sięgnęła ok. 4500, w 1936 ok. 6000. Podczas wojny domowej Gernika-Lumo została w znacznej części zniszczona podczas nalotu 26 kwietnia 1937. Obecnie w Gernice mieści się Junta (parlament) hiszpańskiej prowincji Vizcaya.

Zniszczenie Gerniki

Na początku wojny domowej, w 1936 roku, północna część Hiszpanii - Baskonia, opowiedziała się po stronie rządu republikańskiego, który przyznał tym terenom szeroką autonomię. Gernika była wówczas siedzibą rządu autonomicznego Kraju Basków.

26 kwietnia 1937 roku Gernika została zaatakowana bombami burzącymi i zapalającymi i ogniem karabinów maszynowych przez siły lotnicze. Atak był dziełem Legionu Condor, niemieckiego korpusu ekspedycyjnego Luftwaffe, wspierających generała Franco, z niewielką pomocą lotnictwa włoskiego. Oprócz mieszkańców, w mieście znajdowali się uchodźcy i osoby z okolicznych miejscowości przebywające tam w związku z dniem targowym.

Guernica po ataku - mini
Guernica po ataku, 1937 r. Guernica po ataku : powiększ
Gernika po ataku.Pierwotnym celem ataku były most i infrastruktura drogowa na zachód od miasta co potwierdzają dokumenty z wydanymi rozkazami dla pilotów oraz fakt, że w pierwszej fazie nalotu bomby spadały na pierwotne cele lub w ich pobliżu. Decyzję o bombardowaniu, podjęło lokalne dowództwo Brygad Nawaryjskich i Legionu Condor.

Pierwsza faza nalotu składała się z kilku pojedynczych ataków. Pierwszy zaatakował pojedynczy bombowiec Heinkel He 111, który ok. godziny 16.30 zrzucił swe bomby (lub ich część) w pobliże mostu, potem inna formacja samolotów niemieckich, prawdopodobnie He 111 i Dornier Do 17, bombardowały po śladach poprzednika ale już mniejszą precyzją. Nieco później trzy włoskie bombowce Savoia-Marchetti SM.79 znowu zbombardowały most i drogę za miastem 36 bombami 50 kg. Trzecią falę stanowił nalot niemieckiego Heinkla He 111 eskortowanego przez włoskie myśliwce, a w czwartej i piątej fali do godz. 18 miasto zbombardowały dalsze dwa niemieckie bombowce. Podczas tych nalotów, miasto odniosło jedynie lokalne zniszczenia.

W tym samym czasie, w którym pierwsze samoloty pojawiły się nad miastem, z lotnisk wystartowały trzy eskadry bombowców Junkers Ju 52 Legionu Condor, załadowanych bombami burzącymi o masie 250 kg i 50 kg oraz małymi bombami zapalającymi o masie 1 kg, eskortowane przez myśliwce Bf 109 i He 51. Samoloty te nadleciały nad miasteczko około 18.30, bombardując je falami przez 15 minut, podczas gdy eskortujące myśliwce ostrzeliwały ulice miasta i okolice z karabinów maszynowych. Kombinacja bomb burzących i zapalających niszczyła zabudowę miasta, znacznie utrudniając walkę z pożarami i powodując wielkie zniszczenia. Frankistowski lotnik Salas Larrazabal ocenia, że na miasto i okolicę zrzucono 22,07 tony bomb z Ju 52, 1,8 ton z SM.79 i 4,35 z niemieckich bombowców dwusilnikowych, łącznie 28,22 ton.

Dokładna liczba ofiar nalotu nie jest znana. Według różnych, sprzecznych ze sobą szacunków, zginęło od 100 do 1650 osób, a kilkaset zostało rannych (często podawana jest liczba 1654 osób zabitych i 889 rannych). Ofiarami byli wyłącznie cywile, w tym kobiety i dzieci, celami nalotu były również jedynie budynki cywilne (znajdująca się w Gernice fabryka broni Unceta, produkująca pistolety Astra, nie ucierpiała podczas nalotu).

Po bombardowaniu obie walczące strony rozpowszechniały swoją propagandę na temat bombardowania Guernicy. Rząd republikański podawał informację o całkowitej zagładzie miasta i tysiącach zabitych i rannych. Natomiast strona narodowa generała Franco rozpowszechniała informacje, że zniszczenia były dziełem wysadzania budynków przez Front Ludowy i miały na celu zintensyfikowanie oporu Basków przeciwko frankistom. Z kolei sam Franco mówił: "Uważam że Guernica nie została zbombardowana, lecz spalona przez samych Basków. Ktokolwiek zaś głosi inną tezę, uprawia czerwoną prowokację."

Bombardowanie Guerniki stało się szeroko znanym na świecie symbolem okrucieństwa wojny i ruchu antywojennego. Jeszcze w 1937 roku Pablo Picasso namalował obraz Guernica (Wezwanie przeciwko wojnie) będący potępieniem nalotu i malarskim manifestem antywojennym.

Źródło :: http://pl.wikipedia.org/wiki licencja GNU

© Copyright www.guernica.c10.pl 2006     e-mail: kanoto[x]pocztaonetpl